Een geluk om dagelijks te kunnen ervaren wat vrijheid en ruimte met kinderen kan doen.
De vrijheid om te bewegen, en de ruimte krijgen om je eigen verantwoordelijkheid te nemen.
Waardoor school zo veel leuker en leerzamer is dan in zoveel andere gevallen.
En die trotsheid neemt grotere vormen aan wanneer ik collega's uit het onderwijs kan rondleiden.
Hen kan laten zien wat het betekent om werker op de Werkplaats te zijn.
Wat het voor een groep 3 werker betekent om geen vaste plek te hebben, maar bewust te zijn van welke plek het beste bij de activiteit past.
Wat je kunt doen met creativiteit en projectgericht onderwijs, wat het betekent voor de uitstraling van de werkruimte en het enthousiasme van de kinderen.
Ik neem ze mee over het terrein, waar kinderen met post in hun handen lopen, op weg naar het VO. Kostbare lestijd? Wellicht, maar zo leerzaam om deze verantwoordelijke taak op zich te nemen, en zo heerlijk om er 'tussen uit' te zijn. Buiten, in overleg met volwassenen, taken uitvoeren. De verantwoordelijkheid nemen.
We lopen langs de werkers die in de tuin aan het werk zijn. We zien geen medewerker op dat moment in de buurt, maar zien de werkers betrokkenheid tonen bij het werk dat ze uitvoeren. En wanneer ik dit schrijf klinkt het iddylisch misschien wel te iddylisch. Men gaat er toch vanuit dat kinderen zonder toezicht hier misbruik van maken? Ja wellicht in de gevallen waarin kinderen zelden die verantwoordelijkheid genieten. Maar deze werkers niet, het is mooi werk, en het is een rijkdom om op een schooldag dit te mogen doen.
Werkers van 4 tot 12 spreken mij aan met Jeroen, er wordt getutoyeerd, we spreken elkaar met de voornaam aan. Er is gelijkwaardigheid tussen de werkers en medewerkers, het lijkt iets kleins die benaming van leerling en leerkracht, maar in betekenis zo groot. Deze avond kwam de tweet nog voorbij: 'niets in deze wereld is zo kostbaar als gewenst te zijn'. En dat is wat we uitstralen met die gelijkwaardigheid, het delen van vertrouwen in de werkers.
Ik neem de collega's mee naar de andere kleurgroepen, bouwen en ze zien de ruime leslokalen van de kleuters waarbij het mogelijk is om de hoeken te laten staan, thema's in te vullen voor deze periode een schimmendoek, lamp, stoeltjes er voor. Maar ook de zandtafel, de vaste kring, het ontwikkelingsmateriaal. De ruimte voor ieder kind, fysiek en mentaal.
Het kleinvee op de boerderij spreekt tot de verbeelding, de groepen 5 t/m 8 tijdelijk gehuisvest in 'containers'. Mijn bezoek verwondert zich en stelt: 'als je zelfs van deze containers iets gezelligs kunt maken...'.
De werkers van 7/8 nemen de verantwoordelijkheid om het kringgesprek te leiden, zij nemen de leiding spreken elkaar aan, zorgen voor de motivatie onder de kinderen. De medewerker helpt daar waar nodig.
We treffen een groep, het is nog maandagochtend, werkers gebogen over het pokerspel. Niet als een vrijdagmiddagactiviteit. Wanneer ik er even bij sta te kijken zie ik wat een leerproces er hier plaatsvindt, hier op de gang, in deze containers. Het uitleggen aan elkaar, leren van en met elkaar, het groepsproces, het rekenwerk, het bluffen. Een levensles in een notendop. Iedere keer wanneer ik groepen werkers waar dan ook aantref, en niet over een boek gebogen, spat het leren en ontdekken er van af. Leren is zo veel meer dan het oefenen voor die 'a' score, dat is wat het 'uitschreeuwt' naar mijn collega's van de rondleidingen.
Het is zelden dat de mensen die ik rondleid mijn enthousiasme niet delen. Ze zijn allen enthousiast over de ruimte, de sfeer die zo voelbaar is. En in veel gevallen vragen zij zich af: waarom is dit niet op iedere school merkbaar?
Waaom is daar de druk van het lesprogramma en de druk van toetsen?
Waarom maak ik mij zorgen over het afmaken van de methode, de effectieve lestijd. En waar leren de kinderen nu echt van?
En waarom zijn hier de kinderen die uit ons systeeem vallen wel op hun plek, kunnen ze zijn wie ze zijn?
Het zijn retorische vragen die wellicht makkelijker te beantwoorden zijn dan ieder denkt.
Het is namelijk niet noodzakelijk om de fysieke ruimte te hebben die de Werkplaats heeft. De bosrand, het grasveld, de boerderij, het helpt maar is niet het meest essentiele.
Het meest wezenlijke zit hem in de kracht van de leerkracht, onze medewerkers.
Zij die volledig het vertrouwen uitstralen in het 'zijn' van de kinderen. Hen ruimte geven, structuur binnen die ruimte bieden, maar zo het kind het kind kunnen laten zijn.
Het kind dat stuitert op zijn stoel niet dwingt om te blijven stuiteren, maar even naar buiten laat gaan in het vertrouwen dat hij weer terug komt en aan het werk gaat, gemotiveerd en uitgestuiterd.
Het gaat om vrijheid om de doelen te stellen, ambities te houden, maar het creatieve net zoveel waarde te geven als de cognitieve prestaties.
Die verandering, dat heeft iedere leerkracht in zijn macht.
Voor iedere leerkracht die weer terugkeert naar zijn passie van weleer, en afstapt van de normen van een 3.0 of een 'a' score voor ieder kind, ligt er een wereld open.
Het doet zo ongelooflijk veel meer recht aan het wezen van de kinderen.
Wat wil ik, trots op wat de Werkplaats heeft te bieden, graag anderen hiermee inspireren om voor ieder kind het voordeel daarmee te doen.